ԱՀԿ-ն պետք է անցնի վնասի նվազեցման քաղաքականության ծխելու մակարդակը նվազեցնելու համար
Աղբյուրը՝ baomoi.com
Վերջերս համաշխարհային բժշկական հեղինակավոր ամսագիրը՝ The Lancet-ը, հրապարակեց Օքլենդի համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) նախկին անդամներ Ռոբերտ Բիգլեհոլի և Ռութ Բոնիտայի կոչը:
The Lancet-ի հրապարակած հոդվածում երկու պրոֆեսորներն արտահայտել են իրենց կարծիքը, որ ԱՀԿ-ն պետք է անկախ վերանայի ծխելու դեմ պայքարի իր քաղաքականությունը, որը հիմնվել է հենց գործակալության կողմից, միաժամանակ ընդգծելով ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակային կոնվենցիայի (FCTC) 3-րդ հիմնասյունը խստորեն պահպանելու անհրաժեշտությունը: Սա վնասի նվազեցման ռազմավարություն է՝ ի լրումն առաջարկի և պահանջարկի կրճատման:
Վնասզի նվազեցման 3-րդ հիմնասյան մասին ԱՀԿ-ն մոռանում է
Համապատասխանաբար, FCTC-ի 1-ին հոդվածի «դ» կետը սահմանում է.
«Ծխելու դեմ պայքարի վերահսկումը ներառում է առաջարկի, պահանջարկի և վնասի նվազեցման մի շարք ռազմավարություններ, որոնք ուղղված են մարդկանց առողջության բարելավմանը` վերացնելով կամ նվազեցնելով ծխախոտային արտադրանքի սպառումը և ծխի ազդեցությունը շրջապատի մարդկանց՝ պասիվ ծխողների վրա:
Մասնագետները պնդում են, որ պատճառը, որ մարդիկ չեն կարողանում թողնել ծխելը, նիկոտինային կախվածությունն է։ Առողջապահության ոլորտի համաշխարհային փորձագետները նիկոտինից հրաժարվելն ավելի դժվար են գնահատել, քան թմրանյութերը թողնելը, քանի որ ծխողները կախվածություն ունեն ոչ միայն նիկոտինից, այլև բուն ծխելու գործընթացից՝ գլանակը բռնելը, ծուխն արտաշնչելը և այլն։
Հետևաբար, ծխելու վնասի նվազեցման հիմնական ռազմավարությունը այրվող սիգարետը փոխարինելն է նիկոտին պարունակող ավելի քիչ վնասակար մեթոդներով:
Ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակային կոնվենցիան
Այնուամենայնիվ, ներկա դրությամբ ԱՀԿ-ն և FCTC-ի Կողմերի համաժողովը (COP) մերժել են վնասի նվազեցման այս ռազմավարությունը: Մասնավորապես, պրոֆեսորներ Ռոբերտը և Բոնիտան հայտարարել են. «21-րդ դարի համատեքստում, երբ գրանցվել են տեխնոլոգիական շատ մեծ առաջընթացներ , ԱՀԿ-ի այս առարկությունն անհիմն է և գտնվում է մեծ ազդեցության տակ նրանց կողմից, ովքեր միայն կողմ են նիկոտինի ամբողջությամբ բացառմանը: Այս առարկությունն իրականում միայն ավելի շատ արտոնություններ է տալիս ամենաթունավոր արտադրանքին՝ սիգարետին», - նշել են գիտնականները։
Հրապարակված հոդվածը նաև ընդգծում է, որ եթե ԱՀԿ-ն շարունակի անտարբեր լինել վնասի նվազեցմանը, ապա ներկայումս գործող FCTC-ն խստորեն չի պահպանվում և չի իրականացվում հենց ԱՀԿ-ի կողմից սահմանված սկզբնական նպատակներին համապատասխան: Ո՛չ ԱՀԿ-ն, ո՛չ էլ FCTC-ն ներկայումս չեն հիմնվում նոր սերնդի ծխախոտային արտադրանքների դերի վերաբերյալ վերջին տվյալների վրա՝ աջակցելու սիգարետից ավելի քիչ թունավոր արտադրանքի անցմանը: Փոխարենը ԱՀԿ-ն կենտրոնանում է բացառապես երիտասարդների շրջանում էլեկտրոնային սիգարետի օգտագործման ֆենոմենի վրա։ Այս մոտեցումը երկրներին ավելի ու ավելի է հեռացնում հանրային առողջության առավել կարևոր նպատակից՝ նվազեցնել սիգարետի հետևանքով մահացությունը չափահաս ծխողների շրջանում:
ԱՀԿ անդամ երկրների ավելի քան 2/3-ը ճանաչում է վնասի նվազեցման արտադրանքը
Չնայած ծխախոտի նկատմամբ գլոբալ միտումների 4-րդ զեկույցում ԱՀԿ-ն հայտարարել է, որ 7 տարվա ընթացքում (2015-2022) ծխախոտ օգտագործողների թիվը ըստ պահանջարկի նվազել է 1,5%-ով․ ակնկալվում է, որ 2025 թվականին այն կշարունակի նվազել 3,8%-ով։Սակայն ԱՀԿ-ի առողջապահության խթանման բաժնի տնօրեն՝ բժիշկ Ռյուդիգեր Կրեչը անկեղծորեն համարում է, որ «այս հաջողությունը շատ փխրուն է»: Այս անկայունությունը հիմնված է այն փաստի վրա, որ երկրների միայն 30%-ը կարող է հասնել ԱՀԿ-ի նպատակին՝ 30%-ով կրճատել չափահասների համար ծխախոտի օգտագործումը մինչև 2030 թվականը:
Արդյունքում, ԱՀԿ-ի 193 անդամներից 184-ը որոշել են ուժեղացնել վնասի նվազեցման իրենց ռազմավարությունը՝ առանց ծխի արտադրանքի առևտրայնացման շնորհիվ, ներառյալ տաքացվող ծխախոտի և առաջին սերնդի սարքերի (FGD) ՝ առաջարկի կրճատման և պահանջարկի նվազեցման ռազմավարությունների շարունակական իրականացման հետ մեկտեղ:
Օրինակ, Կանադայի կառավարությունը հրապարակայնորեն խրախուսում և հորդորում է ծխողներին անցնել FGD-ների, եթե նրանք անհաջող փորձել են թողնել ծխելը: Կանադայի Առողջապահության նախարարությունը նույնիսկ պատրաստ է ծխախոտ արտադրող որոշ ընկերությունների հետ քննարկումների, վնասի նվազեցման նպատակով արտադրանքի մշակման վերաբերյալ:
Ծխախոտի վնասի նվազեցման արտադրանքի մասին հայտարարություն Կանադայի կառավարության կայքում
Բացի ԱՄՆ-ից և Կանադայից, Մեծ Բրիտանիան և Նոր Զելանդիան այն բազմաթիվ երկրներից են, որոնք հասել են քաղցր պտղին՝ այլընտրանքների օգնությամբ ակտիվացնելով վնասի նվազեցման իրենց քաղաքականությունը: Այս երկրները հիմնվում են ծխախոտի տարբեր տեսակների բարձր ռիսկայնությունից մինչև ցածր ռիսկայնության շղթայի վրա՝ համատարած բոլոր տեսակների նկատմամբ արգելքների փոխարեն:
Նոր Զելանդիայի ամենաակնառու քայլը սեպտեմբերի 9-ին նախկին վարչապետ Ջասինդա Արդերնի հայտարարությունն էր, որտեղ ասվում էր. «այլընտրանքը տարբեր է (վնասի մակարդակի առումով) ծխողների համար և կարևոր գործիք է ծխելուց հրաժարվելու համար»:
Գիտնականներն այժմ ԱՀԿ-ին կոչ են անում վերանայել իր սկզբնական նպատակները և դիտարկել օբյեկտիվ մեթոդներ՝ ճիշտ գնահատելու վնասը նվազեցնող արտադրանքների դերը ծխելու ցուցանիշների կրճատման համատեքստում:
ԱՀԿ-ի բաց նամակում առողջապահության 100 և այլ փորձագետներ անկեղծորեն իրենց հույսն են հայտնել. «Որպես ծխախոտի և նիկոտինի մասին գիտության և քաղաքականության անկախ փորձագետներ, մենք համատեղ ստորագրում ենք այս բաց նամակը կոչ անելով FCTC կողմերին առաջարկել ԱՀԿ-ին աջակցել և նպաստել վնասի նվազեցման մոտեցման իրականացմանը»:
Փորձագետները նաև ցանկություն են հայտնել, որ կողմերի ներկայացուցիչները (COP) ներկա գտնվեն հանդիպմանը, որպեսզի ճանաչվի ծխախոտի վնասակարության նվազեցման լուծումների դերը Ճապոնիայում , Մեծ Բրիտանիայում, Կանադայում և Նոր Զելանդիայում ծխելու մակարդակը նվազեցնելու նպատակով:
